Dataprincipes
De vier data principes zijn essentieel om de maatschappelijke uitdagingen en kansen van digitalisering te begrijpen. Wetenschappers, de overheid, het bedrijfsleven en andere partners kunnen deze handvaten toepassen om een betere toekomst te bouwen met data. Digitalisering is geen autonoom proces. Met behulp van deze kernbegrippen kunnen we deze snelle ontwikkelingen vormgeven en sturen.
Data volgens het FAIR-principe
Als we geïntegreerde datasets willen gebruiken, moeten we deze met behulp van nieuwe vormen van big data analyses voortdurend beoordelen op juistheid, betrouwbaarheid en waarheidsgetrouwheid. Daarom is het belangrijk dat relevante data Findable (traceerbaar), Accessible (toegankelijk), Interoperable (interoperabel) en Re-usable (herbruikbaar) zijn.
F - Findable (traceerbaar)
Eenvoudig door zowel mensen als computersystemen te vinden en gebaseerd op een verplichte beschrijving van de metadata waarmee interessante datasets ontdekt kunnen worden.
A - Accessible (toegankelijk)
Opgeslagen voor de lange termijn zodat data eenvoudig kunnen worden benaderd en/of gedownload met nauwkeurig omschreven licentie- en toegangsvoorwaarden.
I - Interoperable (interoperabel)
Geschikt om door zowel mensen als computersystemen met andere datasets te worden gecombineerd.
R - Re-usable (herbruikbaar)
Geschikt voor gebruik in toekomstig onderzoek en voor verdere verwerking met behulp van berekeningsmethoden.
Datawetenschap en algoritmen volgens het FACT-principe
De maatschappelijke noodzaak van datawetenschap volgens het FACT-principe hangt nauw samen met data volgens het FAIR-principe. Applicaties en algoritmen die werken met big data dragen alleen bij aan een betere samenleving voor iedereen als ze zijn ontworpen met belangrijke menselijke waarden in gedachte.
F - Fair (eerlijk)
Oneerlijke conclusies worden vermeden, ook al zijn ze correct berekend op basis van beschikbare data en modellen.
A - Accurate (nauwkeurig)
Berekende antwoorden worden gegeven met een gegarandeerd niveau van nauwkeurigheid, zodat misleidende conclusies vermeden worden.
C - Confidential (vertrouwelijk)
Resultaten worden bereikt op een veilige en gecontroleerde manier zonder dat geheime (privé- of zakelijke) informatie bekend wordt gemaakt.
T - Transparant
Berekende antwoorden kunnen op een zodanige manier worden begrepen en verhelderd dat ze onbetwistbaar en dus betrouwbaar zijn.
Samenleving volgens het SHARED-principe
Wil een digitale samenleving open en democratisch blijven, dan moet de informatietechnologie op de mens gericht zijn en berusten op de SHARED-principes. Deze principes, die variëren van duurzaamheid tot diversiteit, vormen de bouwstenen voor een beter leefbare wereld.
S - Sustainable (duurzaam)
De betrokkenheid van burgers moet zodanig worden gestimuleerd en georganiseerd dat ze blijft bestaan na de lancering van een project of de ontwikkeling van een programma.
H - Harmonious (harmonieus)
Burgers moeten worden betrokken op manieren die inclusief zijn en niet in tegenspraak zijn met bestaande wetgeving, sociaal beleid en/of normen van goed burgerschap en beschaafd gedrag.
A - Affective (affectief)
Burgers moeten zodanig worden betrokken dat uiteenlopende emotionele investeringen en zorgen van mensen met betrekking tot technologie en data worden erkend en gerespecteerd.
R - Relevant
Die burgers moeten betrokken worden die rechtstreeks te maken hebben met en de gevolgen ondervinden van de relevante aspecten en activiteiten.
E - Empowering (emanciperend)
Burgers moeten zodanig worden betrokken dat ze een beter inzicht krijgen in ontwikkelingen en in de intellectuele en praktische hulpmiddelen waarmee ze zich hierover een mening en oordeel kunnen vormen. Ook moeten ze waar mogelijk toegang krijgen tot de technische hulpmiddelen om er invloed op uit te oefenen.
D - Diverse (divers)
Burgers moeten worden betrokken op basis van erkenning van en ruimte voor de verschillende dimensies van diversiteit, waaronder gender, etniciteit, klasse, handicap, seksualiteit en religie.
Systemen volgens het ROBUST-principe
Door de snelle digitalisering groeit ook de behoefte aan systemen volgens het ROBUST-principe, dat wil zeggen systemen die nuttig zijn voor de samenleving en deze tegelijkertijd beschermen tegen dreigingen en schade.
R - Resilient (veerkrachtig)
Veranderingen als gevolg van per ongeluk of met opzet veroorzaakte schade kunnen worden opgevangen zonder dat het systeem instort.
O - Open
Software en hardware (en wetenschappelijk werk dat hiermee wordt verricht) zijn toegankelijk voor inspectie, bieden ruimte voor verbetering en kunnen worden gebruikt om van te leren.
B - Beneficial (nuttig)
De samenleving, de economie en de wetenschap hebben baat bij de functionaliteit die het systeem biedt.
U - User-oriented (gericht op de gebruiker)
Er wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met betrokkenen, volgens een proces van cocreëren van affectieve oplossingen.
S - Secure (veilig)
Systemen zijn zodanig ontworpen dat indringers worden geweerd, misbruik wordt tegengegaan en gebruikers er geen schade van ondervinden.
T - Trustworthy (betrouwbaar)
Systemen zijn zodanig gebouwd dat ze beschikbaar zijn wanneer nodig en op een correcte en veilige manier volgens ontwerp functioneren.
Blijf up to date: schijf je in
op onze nieuwsbrief.
